به هم خوردن تعادل در مکانیسم
های تنظیمی گرمای بدن ، گرمازدگی نامیده می شود . تولید گرما
در بدن بعلت افزایش شدید حرارت محیط و ناتوانی در دفع حرارت
ایجاد شده باعث گرمازدگی می شود . گرمازدگی به دو دسته تقسیم
می شود : الف - کلاسیک یا non exertional. ب ) فعالیتی یا
exertional. فرم کلاسیک بیشتر در سنین بالا و در بیماران قلبی
عروقی ، بیماریهای مزمن ، بیماریهای روانی، معلولان، افراد چاق
، افرادی که به هر دلیل دچار کاهش آب بدن شده اند ، افراد
الکلی و استفاده کنندگان از بعضی داروها ( آرامبخش و خواب آور،
آنتی کولینرژیک، آنتی هیستامین و داورهای مدر) پس از چند روز
تماس با هوای گرم که امکان تهویه مناسب محیط هم نباشد اتفاق می
افتد. فرم فعالیتی در سنین پائین تر و به دنبال فعالیتها و
ورزشهای سنگین در آب و هوای گرم ( مانند کسانی که مسافت زیادی
می دوند ، بازیکنان فوتبال ) و در شرایط کمبود آب بدن (
دهیدراتاسیون ) اتفاق می افتد. بطور کلی گرمازدگی در بالای ۵۰
سال و بیشتر در فصول گرم و مرطوب اتفاق می افتد که دمای مرکزی
بدن به بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد می رسد. علائم : فرد
گرمازده اغلب خسته و گیج می شود و ممکن است دچار برخی علائم از
قبیل سردرد ، گرفتگی عضلات، پوست خشک و داغ ، تهوع یا استفراغ
، سنکوپ ، تشنج ، اختلالات ریتم قلب ، اختلال تکلم ، افت فشار
خون ( به دلیل دهیدراسیون و اتساع عروق محیطی) ، رنگ پریدگی ،
نبض ضعیف ، هذیان ، کاهش حجم ادرار و در موارد پیشرفته عدم
هوشیاری شود که در صورت عدم رسیدگی به بیمار می تواند کشنده
باشد. عوارض : در صورت عدم تشخیص یا انجام ندادن مراقبت
های لازم ، احتمال بروز عوارض و حتی مرگ و میر در این افراد
بالاست. وقتی که دمای مرکزی بدن از ۴۱ درجه سانتیگراد بالاتر
می رود و در مواردی که گرمازدگی شدید است ، علیرغم انجام
اقدامات تشخیصی و درمانی به دلیل شدت صدمات بافتی و عوارضی
مانند : نارسایی کلیه ، مشکلات تنفسی ، عوارض مغزی ، عوارض
قلبی - عروقی ، شوک و اختلالات انعقادی ، عوارض کبدی و گوارشی
و اختلالات الکترولیتی مرگ و میر روی می دهد . اقدامات
اولیه : جهت کمک به فردی که دچار گرمازدگی شده است ، باید
وی را به مکانی خنک مثل زیرسایه بان یا اتاق برده ، لباس های
وی را از بدن خارج نمود . بیمار باید استراحت نماید و در صورت
لزوم از پنکه برای خنک کردن او استفاده شود. به هنگام ضرورت
باید از اکسیژن استفاده نمود و سریعاً به پزشک مراجعه شود .
تجویز سرم وریدی برای رفع دهیدراتاسیون و اختلالات الکترولیتی
به وجود آمده لازم است. در موارد شدید بیمار را باید در
بیمارستان بستری کرد . استحمام با آب سرد ممکن است سبب شوک و
مرگ بیمارشود ، لذا بهتر است با آبی که ۲ تا ۳ درجه خنک تر از
دمای بدن بیمار باشد بیمار را خنک کرد تا وقتی که دمای بدن او
به ۳۹ درجه سانتیگراد برسد . برای خنک کردن فرد گرمازده یک
ملحفه نازک مرطوب روی بدن وی کشیده و هر چند دقیقه یکبار ملحفه
را مرطوب کرده تا بتدریج بدنش خنک شود . باید به بیمار مایعات
خنک خورانده شود تا دمای بدن وی به حدود دمای طبیعی برسد .
مرطوب کردن محلفه و بدن را باید ادامه داد و پس از انجام کمک
های اولیه باید فرد مصدوم را به مرکز فوریت های پزشکی رساند . راههای پیشگیری از گرمازدگی : ۱ - از پوشیدن لباسهای
ضخیم و غیرقابل نفود در فصل گرما که مانع تبخیر عرق و دفع گرما
می شود ، خودداری کرد . ۲ - هنگام فعالیت شدید بدنی به قدر
کافی مایعات بنوشید . ۳ - بطور کلی ، باید از فعالیت شدید در آب
و هوای گرم و به ویژه مرطوب اجتناب کرد . اگر هوا گرم و خشک
باشد و تهویه کافی هم وجود داشته باشد بهتر از هوای گرم و
مرطوب می باشد. در صورت اجبار برای فعالیت بدنی در مناطق گرم و
مرطوب، فعالیت بدنی را به تدریج طی ۳ تا ۴ هفته جهت عادت کردن
بدن به گرما ، افزایش دهید. ۴ - در فعالیت های ورزشی گروهی ،
گرمازده شدن یکی از افراد به معنای در خطر بودن دیگران است و
باید اقدامات احتیاطی را برای بقیه افراد در نظر داشت . ۵ -
بیماریهای همراه و زمینه ساز گرمازدگی باید درمان شوند تا
میزان تحمل فرد بالا برود. ۶ - داروهائی که فرد را مستعد
گرمازدگی می کند باید با نظر پزشک معالج با داروهای دیگری
جایگزین شود یا به طرز مناسب از آنها استفاده شود .
|